Jeziora

Dominikowo Małe (Chomętowskie)

Niewielki zbiornik wodny położony w lesie, między dwoma wsiami – Dominikowo i Chomętowo. Cechuje się wysokim stopniem eutrofizacji.

Fot. Przemysław Klicki


Dominikowo Wielkie

Jezioro o powierzchni 78 ha i 17 m głębokości, zwane też Dominikowem lub Dominikowskim, położone w malowniczej rynnie terenowej. Przepływa przez nie rzeka Słopica, tu jednak będąca jedynie małym strumieniem. Z wyjątkiem krótkiego odcinka przy wsi otoczone lasami, słynie z czystej i przejrzystej wody. Niewiele roślinności przybrzeżnej, na dnie ramiennice. Na zachodnim brzegu wieś Dominikowo i plaża, latem licznie uczęszczana przez mieszkańców Drawna, okolicy oraz turystów.
Na zachodnim brzegu na północ od zwartych zabudowań wsi, kąpielisko i pole namiotowe. Wzdłuż północnego brzegu biegnie szlak niebieski P8 z Nowej Korytnicy do Drawna.

Fot. Mirosław Jankowski

Dubie

Jezioro miejskie Drawna, zwane też Adamowo, o powierzchni 110 ha. Przewężenie dzieli akwen na dwa plosa, różniące się charakterem. Wschodnie, przylegające do miasta, przez które przepływa Drawa, nie przekracza 4 m głębokości. Natomiast zachodnie, wcięte w lasy, ma znacznie czystszą wodę i głębokość 34 m (najgłębsze jezioro w okolicy!). Wiążą się z nim legendy o olbrzymim sumie żyjącym w głębinach. Zimą na niezamarzającym fragmencie jeziora, przy wpływie Drawy, regularnie pojawiają się liczące kilkaset osobników skupienia ptaków wodnych (krzyżówki, czernice). W mieście znajdują się wypożyczalnie sprzętu pływającego. Nad zachodnią częścią jeziora, u ujścia strumienia Sitna, umiejscowiono pole biwakowe Nadleśnictwa Drawno. Wokół jeziora biegnie żółty szlak P10, tworząc pętlę spacerową o długości 8,2 km.

Fot. Mirosław Jankowski

Fot. Mirosław Jankowski

Grażyna

Zwane też Dubie Północne (65 ha, 5 m głęb.). Płytki, silnie zarośnięty akwen przylegający od wschodu do miasta Drawna. Przepływa przez nie rzeka Drawa, której ujście ma charakter deltowy. Występujące na jeziorze wysepki są licznie zamieszkałe przez ptactwo (gniazdują tu np. wąsatka, łabędzie, czaple) i bujnie porośnięte szuwarami. Z tafli wody lub ze wzniesień na wschodnim brzegu rozpościera się piękny widok na miasto. Dookoła jeziora prowadzi szlak żółty PI 0, tworząc pętlę spacerową o długości 5,6 km.

Fot. Mirosław Jankowski

Fot. Mirosław Jankowski

Krzywe Dębsko

W rynnie jezior Dominikowskich, na południu od wsi Dębsko znajduje się jezioro Krzywe Dębsko. W zachodniej części akwenu głębokość dochodzi nawet do 18 m. Wschodnia część jest płytsza; tam poziom wody osiąga nie więcej niż 5 m. Jest to jedno z piękniejszych jezior tutejszego terenu, o bardzo czystej wodzie. Choć dno bujnie porośnięte jest roślinnością ramieniową, roślinność przybrzeżna jest skąpa. Sielankowy klimat podkreśla ciągnący się z wysokiej skarpy piękny widok na taflę wody. Południowym brzegiem jeziora biegnie szlak niebieski P8 z Nowej Korytnicy do Dominikowa.

Fot. Jan Grzyś

Fot. Przemysław Klicki

Ostrowieckie

Jest to największe jezioro w Drawieńskim Parku Narodowym (387 ha), położone w głębokiej rynnie polodowcowej, której rzeźbę dodatkowo urozmaicają struktury kemowe. W całości otoczone lasami, jedno z piękniejszych i ciekawszych jezior pomorskich, przyciąga niepowtarzalnym krajobrazem. Najgłębsze miejsca akwenu (28,5 m) są na wschód od wyspy Lech, oraz pomiędzy wyspą Okrzeja a wypływem Płocicznej. Od południa jezioro Ostrowieckie łączy się płytkim i wąskim przesmykiem z jeziorem Głuchym Dużym (21 ha, 17 m głęb.), nad którym znajduje się plaża i kąpielisko. Południowy kraniec akwenu to niemal okrągłe jezioro Głuche Małe (4 ha, 13 m głęb.); te trzy zbiorniki traktowane są często jako jeden. Od zachodu w jezioro wcina się duży półwysep, nazywany Dębowym (od porastającej go dębiny), a ku południowi wysunięta jest Korea (od charakterystycznego kształtu). Pomiędzy nimi występuje interesujące torfowisko przejściowe Żółwia Kłoć, na którym stwierdzono występowanie szczątkowej populacji żółwia błotnego (gatunku w Polsce ginącego i już bardzo rzadkiego). Na jeziorze znajdują się trzy wyspy: Lech (południowa), Okrzeja (środkowa) i Pokrzywka (północna). Już przed wojną były one rezerwatami przyrody. Na wyspie Lech od 1993 r. istnieje kolonia kormoranów, a na wyniosłej sośnie regularnie gniazduje rybołów. Ptaki można oglądać z żółtego szlaku turystycznego, biegnącego zachodnim brzegiem jeziora. Wyspa Okrzeja jest siedliskiem puchacza. Roślinność zdominowana jest przez osobliwy las lipowy i ciepłolubna dąbrowa, są tam też stanowiska rzadkich gatunków roślin. Pokrzywka jest porośnięta łęgiem olszowym, rosną na niej pomnikowe olsze, jesion i lipa. Na wszystkich trzech wyspach gniazdują w dziuplach i w sztucznych budkach gągoły i tracze nurogęsi, znajdując tam izolację od lądowych drapieżników. Nad jeziorem często widuje się orły bieliki. Żyzność wód, jej fauna i flora, są bardzo zróżnicowane: trafiają się partie łąk ramienicowych, liczne są również rdestnice. W głębszych miejscach żyje sielawa. Pospolicie występują płocie, okonie, leszcze, liny i szczupaki, dlatego też połów na tym jeziorze jest zakazany. Osobliwością jest troć jeziorowa, bardzo rzadka już w Polsce ekologiczna forma pstrąga, która na tarło wstępuje do rzek, choć większość życia spędza w jeziorach. Do wschodniego brzegu w północnej części jeziora przylega uroczysko Kłocie Ostrowieckie, „kieszeniowe” torfowisko podlegające ścisłej ochronie. Dawna zatoka jeziora zarośnięta jest szuwarem kłóci wiechowatej. Układ zbiorowisk roślinnych i budowa złoża torfu w unikatowy sposób dokumentują historię zarastania zatoki i dalszej ewolucji roślinności. Naprzeciw, przy zachodnim brzegu jeziora, znajduje się uroczysko Widłakowy Bór, który w 1990 r. stał się rezerwatem przyrody (aktualnie włączony do parku narodowego), w celu ochrony populacji widłaka goździstego, spłaszczonego i jałowcowatego. Żółty szlak P4 obejmuje zachodni brzeg jeziora. Miejsce kąpielowe jest przy południowym krańcu jeziora Głuchego Dużego (w miejscu, gdzie dochodzi droga z Głuska, opodal parkingu dla samochodów).

Fot. Józef Borsuk

Szerokie

Jezioro w rynnie tzw. Jezior Dominikowskich o powierzchni 75 ha i głębokości 15 m. W całości otoczony lasem, bardzo atrakcyjny krajobrazowo akwen, wyróżnia się czystą i przejrzystą wodą, którego dno porastają łąki ramienicowe. Od północy w jezioro wcina się półwysep zwany Dębowym, od południa zaś przylega torfowisko kieszeniowe, zwane Głębokim Bagnem. Ze wzniesienia między jeziorem a Głębokim Bagnem rozpościera się piękny widok na taflę wody. Przy zachodnim krańcu, w pobliżu ruin dawnej osady, zwanej przed wojną „Zagrodą Fryderyka”, przechodzi szlak niebieski P8 z Nowej Korytnicy do Drawna. Wzdłuż brzegów jeziora (zarówno północnego, jak i południowego) można wędrować nikłymi, nieoznakowanymi ścieżkami.

Fot. Jan Grzyś

Rokiet

Jezioro rynnowe o długości 2,2 km, o południkowym przebiegu, nazywane także Rokitno, Rakieta, Rakowe. Jego powierzchnia wynosi 50 ha, natomiast głębokość dochodzi do 15 m. Leży na południowy-zachód od Zatomia. W całości otoczone jest lasami, wśród których występują stare drzewostany sosnowe i sosnowo-bukowe. Na dnie zaobserwować można łąki ramieniowe. Ponadto, w jeziorze żyje sielawa. Przy krańcu północno-wschodnim przed wojną stała samotna osada, dziś cały teren jest zalesiony. Na południowym końcu jeziora była niegdyś smolarnia zwana Zatomską, później stała tu leśniczówka i obserwacyjna wieża przeciwpożarowa. W pobliżu śladów dawnych osad znajdują się dwa pola biwakowe: do pierwszego doprowadza leśna droga z Zatomia, drugie zaś jest dostępne od brukowanej drogi prowadzącej do Wygonu.

Fot. Michalina Witkowska

Jezioro Czarne

Jezioro uważane jest za najpiękniejsze w Puszczy Drawskiej (głębokość 30 m). Powstało 10 tys. lat temu w wyniku wytopienia się bryły martwego lodu. Strome zbocza misy jeziornej i bardzo stromo opadające dno, charakterystyczny dla jezior ramieniowych, szafirowy kolor wody widoczny zwłaszcza, gdy patrzy się na nią z góry decyduje o jego specyficzności. Jezioro słynie z bardzo czystej wody o uderzającej przeźroczystości (średnio 7 m). Jest to akwen unikatowy pod względem hydrologicznym i ekologicznym. Duża głębokość jeziora i jego położenie w wybitnym zagłębieniu terenu sprawiają, że jego wody nigdy nie są mieszane przez wiatr do dna. Warstwa żyznych wód poniżej 13 m głębokości od lat pozostaje tu stabilna. Wody te nie kontaktując się z powierzchnią jeziora nie zawierają rozpuszczonego tlenu. Dlatego w głębinie jeziora nie żyją żadne zwierzęta. Wyższe warstwy wód są mieszane przez wiatry wiosną oraz jesienią i dlatego są nie natlenione. Mają one charakter mezotroficzny. Żyje w nich rzadka w pomorskich jeziorach sieja, której populacja jest w jeziorze Czarnym prawdopodobnie pochodzenia rodzimego, a nie pochodzi z zarybień jak w większości pomorskich jezior. Przed powstaniem parku narodowego projektowano utworzyć tu rezerwat. Osobliwością jeziora Czarnego jest również odpływ wód. Na południe od krańca jeziora znajduje się zasilane sączącym się z głównego akwenu strumieniem maleńkie oczko stanowiące ponor, czyli miejsce gdzie wody wsiąkają w ziemię, odpływając do głębszych warstw wodonośnych. Zaskakująca jest także dynamika wód jeziora, których poziom w ostatnich latach powoli, lecz stale wzrasta. Hydrolodzy i ekolodzy oceniają, że jezioro Czarne i związane z nim zjawiska stanowi unikat w skali Polski i kryje jeszcze wiele tajemnic.

Fot. Józef Borsuk

 

Materiały źródłowe:
1. "Drawieński Park Narodowy i okolice", Bogdan Kucharski, Paweł Pawlaczyk. Wydawnictwo PTTK "Kraj", Warszawa 1997.

Podziękowania dla osób, które udostępniły zdjęcia do opisu jezior:

  1. Mirosław Jankowski
  2. Józef Borsuk
  3. Michalina Witkowska
  4. Jan Grzyś
  5. Przemysław Klicki