Szlaki rowerowe

R1. Droga Radęcińska
(Drawno-Zatom-Radęcin-Lipinka)

Stara droga w XIX w. przebudowana na trakt pocztowy. Obecnie asfaltowo-brukowa szosa z regularną komunikacją autobusową, stanowiąca fragment drogi z Drawna do Dobiegniewa.

0,0 km — Drawno. Wyjazd z miasta asfaltową, ocienioną jesionami szosą w kierunku Dobiegniewa.

Drawno, Góra Zamkowa nad jez. Grażyna. Fot. M. Jankowski

3,5 km — na wzniesieniu osiedle Chomętowo. Z prawej widoczny las z kolonią czapli na Chomętowskiej Górze. Jedziemy dalej przez pola, później przez lasek sosnowy.
6,0 km — skrzyżowanie z drogą Barnimie - Dominikowo (1,8 km w lewo Dominikowo z plażą nad jeziorem).
Kamienny słupek po prawej to Kamień milowy z polowy XIX w. Jedziemy wciąż prosto ładną jesionową aleją. Na korze drzew wyjątkowo bogata flora porostów. Po lewej stronie rzeczka Słopica. Na zakręcie mijamy zabudowania dawnego Bukowego Młyna, przerobionego na dom letniskowy.
8,3 km — skrzyżowanie przy wsi Niemieńsko. W lewo droga do wsi i dalej do Nowej Korytnicy i Tuczna (R5). Kończą się tereny rolnicze, na skraju lasu w lewo droga do Zamku w Niemieńsku.
10,0 km — tzw. Krzyżówka Konotopska. Skrzyżowanie z Drogą Stargardzką (R5). Szosa zwęża się, zjeżdżamy do mostku na Słopicy. Mijamy urokliwie położoną leśniczówkę Międzybór, z prawej dochodzi szlak zielony (P6).
11,7 km — w lewo odgałęzienie drogi do Jaźwin i dalej do Jeleni i Tuczna (R6).
12,2 km — rozwidlenie przy fundamentach leśniczówki Bukowa Dolina. W lewo odchodzi Droga Głuska, my zjeżdżamy brukiem w prawo do mostu na Drawie obok ładnego fragmentu buczyny. Dalej podjazd asfaltem przez kilkudziesięcioletnie lasy sosnowe, posadzone na porzuconych polach, doprowadza do Zatomia.
14,7 km — wieś Zatom, przez którą przejeżdżamy brukiem. Na rozdrożu przy krzyżu węzeł szlaków znakowanych. Za wsią, na skraju lasu, w lewo skos odbiega Droga Solna (R3) i szlak czerwony, w prawo droga do miejsca biwakowego i plaży nad ładnym jezioro Rokiet. Jedziemy brukiem przez sosnowo-bukowe lasy, granicą parku narodowego, mijamy śródleśne skrzyżowanie z drogą Wygon — Moczele, przecinamy zagłębienie terenowe — tzw. Rynnę Moczelską i trasę Drogi Reckiej (R8).
21,5 km — Śródleśna osada Radachowo. Przecinamy rynnę terenową, którą płynie strumień Sucha.
24,5 km — duża wieś Radęcin. Szosa biegnie dalej ładną aleją lipową.
25,5 km — historyczna miejscowość Lipinka. Szosa biegnie dalej przez Słowin do Dobiegniewa.

Uroczysko Radęcin fot. Józef Borsuk

R2. Droga Głuska
(Bogdanka — Głusko — Stare Osieczno)

Stara droga leśna, obecnie wąska, asfaltowa lecz dziurawa szosa, doprowadzająca z Drawna w centralne partie parku narodowego.

0,0 km — odgałęzienie od Drogi Radęcińskiej (R1) koło fundamentów dawnej leśniczówki Bukowa Dolina— 12,2 od Drawna.
Po lewej widać Korytnicę. Samotne zabudowania to stacja klubu przyrodników na Bogdance, w prawo droga na biwak nad Drawą. Mijamy most na Korytnicy. Jedziemy przez sosnowe, monotonne, gospodarcze drzewostany, granicą parku narodowego.
4,2 km — zarośnięte fundamenty dawnej leśniczówki Knieja i pozostałości cmentarzyka, a po lewej parking leśny. W lewo odchodzi droga do Rogoźnicy.
5,8 km — śródleśna, powoli wyludniająca się osada Sitnica. Na jej końcu w prawo schodzi droga do biwaku nad Drawą. Przy drodze wciąż sadzone, sosnowe lasy.
8,0 km — z lewej dobiega Droga Krępska (R4).
9,3 km — skrzyżowanie z drogą do Moczel i ze szlakiem niebieskim P5.
W tym rejonie 100 lat temu istniała duża wieś Dąbrowa . Dziś jej śladami są: cmentarzyk w widiach dróg, zarośla bzów i fundamenty dawnych domostw. Dalej jedziemy ciągle przez lasy sadzone na dawnych polach, przy drodze okazale lipy i świerki.
10,7 km — przejeżdżamy mostek na suchym dziś Sicieńskim Kanale, mijamy parking na tzw. Zakręcie Raka.
12,2 km — mijamy Chmielowy Mostek na suchym Sicieńskim Kanale. Tu niegdyś zaczynały się pola wsi Głusko. Dziś z lasu wyjeżdżamy dopiero po chwili, ładną aleją wiązową docierając do centrum osady.
13,3 km — Głusko. Mijamy węzeł szlaków turystycznych, punkt informacyjny DPN. Za wsią aleja dębowa. Po lewej obszar stawów rybnych na tzw. Rybakówce, a ok. 500 m z prawej unikatowy zabytek techniki, elektrownia wodna Kamienna, do której doprowadza boczna droga i znaki czerwone (P1).
14,9 km — most na Drawie. Tuż przed nim w lewo droga do biwaku Kamienna i czerwony szlak do Osieczna (P1). Za mostem z prawej dołącza Droga Solna (R3). Przecinamy strumień Sucha płynący z pobliskich Paciorkowych Stawów. Po lewej mijamy podcinaną przez Drawę skarpę z ładnym widokiem na rzekę.
17,2 km — z lewej osada leśna Mostniki.
18,5 km — wyjazd na główną szosę w Starym Osiecznie.

Jezioro Ostrowieckie fot. Józef Borsuk

R3. Droga Solna
(Zółwino- Drawno- Zatom- Moczele- Stare Osieczno)

Średniowieczny trakt handlowy, którym wożono ponoć sól z Kołobrzegu do Wielkopolski, dał nazwę gruntowo - brukowej drodze prowadzącej równolegle do prawego brzegu Drawy.

0,0 km — Żółwino. Początek trasy na skrzyżowaniu przy szosie Szczecin - Bydgoszcz, na pd. od wsi. Jedziemy asfaltową szosą ku południowi przez las, później przez pola.
2,7 km — w prawo odchodzi polna droga w kierunku tzw. Tarninowego Głazu (zob. Święcięchów).
3,5 km — wieś Święciechów. Skręcamy w lewo za asfaltową drogą i jedziemy aleją przez pola. Charakterystyczna dla tej okolicy jest rozproszona zabudowa i podmokłe zagłębienia, których trzyma się ptactwo wodne. Przed Drawnem mijamy po lewej żwirownię i wybitne wzniesienie kemowe — Górkę Szpaka.
8,6 km — miasto Drawno. Wjeżdżamy do centrum przecinając dawną zatokę jeziora Rudno, przed którą z lewej dołączają szlaki niebieski (P9) i żółty (P10). Mijamy kościół, rynek i wzniesienie z ruinami zamku, przejeżdżamy przez most na przesmyku łączącym jeziora Grażyna i Adamowo i za stanicą PTTK skręcamy w prawo w drogę w kierunku Borowca. Towarzyszą nam znaki czerwone (P3) i żółte (P10).

Drawno. Przyległa do kościoła wieża ryglowa z 1800 r. Fot. I. Galas-Chruścicka

Punkt informacyjny DPN. Fot. Mirosław Jankowski

Stanica wodna PTTK w Drawnie. Fot. M. Wytlib


10,9 km — Drawnik, most na Drawie przy ruinach dawnej osady.

Drawnik - przystań biwakowa. Fot. M. Wytlib

Po chwili skręcamy w lewo, za znakami szlaku czerwonego (P3). W drogę gruntową, biegnącą równolegle do niewidocznej Drawy. Mijamy osadę Małożyn (ładne modrzewie i jodły). Dalej na skrzyżowaniu jedziemy prosto (chcąc zobaczyć Barnimie można jechać też w lewo, szlakiem znakowanym P3), mijamy samotne domostwo, przecinamy trakt Barnimie - Brzeziny i w pobliżu uroczyska „Grabowy Jar" wyjeżdżamy w prawo na bruk dobiegający tu z Barnimia i ponownie na szlak czerwony P3.

Barnimie. Uroczysko „Grabowy Jar”. Fot. I. Galas-Chruścicka

15,5 km — Mijamy po lewej byłą szkółkę leśną Nadleśnictwa Drawno; w prawo odbiega droga do Jelonka. Jedziemy piaszczystą drogą przez bory sosnowe, granicą parku narodowego. Szlak czerwony biegnie równoległą, atrakcyjniejszą krajobrazowe dróżką nad Drawą. Na jednym z rozwidleń mijamy stary, kamienny słup drogowskazowy. Szlak powraca do drogi, zaraz też po lewej las przechodzi w zarastające brzozowymi zapustami porzucone pola.
20,5 km — przy drodze okazały Klon Solarzy, a zaraz za nim wjeżdżamy do wsi Zatom.
20,9 km — skrzyżowanie i węzeł szlaków przy krzyżu w Zatomiu. Ze wsi wyjeżdżamy brukiem w kierunku Dobiegniewa, na skraju lasu zjeżdżamy za znakami czerwonymi (P2) w lewo, w drogę gruntową. Jedziemy przez lasy sosnowe posadzone na dawnych polach.
25,0 km — skrzyżowanie z brukową drogą dobiegającą tu z Wygonu. Szlak czerwony odchodzi w lewo, ku bindudze Święta Hala, jedziemy prosto brukiem, wjeżdżając w cieniste buczyny. Zaczynają się najpiękniejsze partie leśne Puszczy Drawskiej.
26,0 km — po lewej mijamy uroczysko Radęcin, najcenniejszą, puszczańską partię lasu bukowego. Za nim nagły wyjazd z ciemnej buczyny na otwartą połać p1antacji nasiennych Nadleśnictwa Bierzwnik, stanowiącą tu otwartą ranę w krajobrazie leśnym
28,0 km — za krótkim zjazdem skrzyżowanie: w lewo przez most na Drawie można dojechać do Drogi Głuskiej (R2) przy ruinach wsi Dąbrowa. My kierujemy się prosto, razem ze znakami szlaku czerwonego P2, mijając cztery domy osady leśnej Moczele i wybierając na rozwidleniu lewą drogę. Ładny widok na dolinę Drawy, zarastającą krzewiastymi wierzbami. Widoczne pozostałości znacznie liczniejszych tu niegdyś domostw. Ponownie wjeżdżamy w zwarte, cieniste lasy bukowe, szlak odchodzi w lewo.
30,2 km — zbieg trzech brukowanych dróg. Z prawej odchodzi trasa R9 od Radachowa, droga w lewo doprowadza do biwaku „Pstrąg" nad Drawą. My jedziemy prosto, cały czas przez piękne buczyny.
32,0 km — mijamy dużą szkółkę leśną Żeleźnica, należącą do Nadleśnictwa Głusko.
Po prawej krzyż w miejscu tragicznej śmierci robotnika leśnego.
33,6 km — skrzyżowanie z drogą z Radęcina. 700 m dalej po lewej mijamy kamienny pomnik na miejscu tragicznej śmierci Emila Meyera z Radachowa w 1924 r. Wiosną zakwitają przy nim przebiśniegi.
34,5 km — połączenie z Drogą Głuską (R2), którą na pd. jeszcze ok. 3 km należy jechać do Osieczna.

Czerwony szlak Moczele-Zatom fot. Józef Borsuk

R7. Droga Marchijska
(Brzeziny - Drawno - Kalisz Pomorski)

Na odcinku do Drawna droga leśna, dalej wygodna asfaltowa szosa, przecina opisywany teren po linii jednego z wariantów historycznej drogi prowadzącej z Nowej Marchii w głąb państwa krzyżackiego.

0,0 km — Brzeziny, wyjeżdżamy drogą do Barnimia, biegnącą ku wsch., w przedłużeniu głównej osi wsi. Pod skrajem lasu skręcamy w lewo skos. Jedziemy leśną drogą przez młode lasy sadzone na dawnych polach Brzezin.
2,8 km — krzyżujemy się z Drogą Recką (R9) biegnącą od Jelonka do Kiełpina. Jedziemy teraz przez kompleksy sosnowych drzewostanów, upraw i młodników, mijając liczne skrzyżowania z drogami leśnymi.
7,5 km — mijamy po lewej osadę leśną Borowiec z ładnym pałacykiem myśliwskim i pomnikowymi dębami. Zaczyna się asfalt. Z lewej towarzyszy nam ogrodzenie zagrody hodowli zwierzyny.

Borowiec – dworek myśliwski z pocz. XX w

8,5 km — Drawnik, dawniej ruiny osady, teraz biwak i most na Drawie. Dołącza Droga Solna (B3) oraz szlaki: czerwony (P3) i żółty (P10). Wyjeżdżamy na pola Polany Drawieńskiej, zbliżając się do widocznego miasta, tuż przed nim mijamy wiadukt nad linią kolejową z Choszczna.

Drawnik – dawniej ruiny osady, obecnie biwak. Fot. M. Jankowski

10,2 km — wyjazd na główną szosę w Drawnie. Skręcamy w prawo, zostawiając z lewej centrum. Po chwili, nie dojeżdżając do torów, skręt w lewo, w szosę do Kalisza. Wyjeżdżamy z miasta równolegle do torów kolejowych, mijając budynki nadleśnictwa. Jedziemy ładną jesionową aleją, przejeżdżamy wiadukt na bocznicy kolejowej. Towarzyszy nam szlak niebieski P8.
13,0 km — w prawo odchodzi droga do Sieniawy, prowadząca aleją lipową, a z nią niebieski szlak do Dominikowa. Po lewej znajdują sie budynki jednostki wojskowej.
14,0 km — mijamy przejazd kolejowy a 800 m dalej rynnę terenową, w której granica województw zachodniopomorskiego i koszalińskiego. Kamienny słup po lewej stronie jest pozostałością biegnącej tędy w XIX w. granicy Nowej Marchii i Pomorza. Wkrótce wyjeżdżamy z lasu na polanę wsi Dębsko.
18,2 km — przejeżdżamy skrajem wsi Dębsko, krzyżując się ze szlakiem zielonym P12; dalej powtórnie wjeżdżamy w las.
21,0 km — przejazd kolejowy w Kaliszu Pomorskim opodal głównej stacji kolejowej.
Do centrum miasta jeszcze 2,7 km.

-----
Materiały źródłowe:
1. "Drawieński Park Narodowy i okolice", Paweł Pawlaczyk, Bogdan Kucharski. Wydawnictwo PTTK "Kraj", Warszawa 1997.

Podziękowania dla osób, które udostępniły zdjęcia do opisu szlaku pieszego:

1. Mateusz Wytlib
2. Irmina Galas-Chruścicka
3. Józef Borsuk
4. Grzegorz Kalinowski
5. Mirosław Jankowski

Szczególne podziękowania kierujemy do Pana Pawła Pawlaczyka - autora przewodnika turystycznego "Drawieński Park Narodowy i okolice" za udostępnione materiały.