Atrakcją Drawna są studnie artezyjskie. Nazwa „artezyjska” pochodzi od krainy Artois we Francji, gdzie studnia tego typu powstała w 1126 r. Czy zatem Francji należy się pierwszeństwo w tej dziedzinie ? Wydaje się że nie, ponieważ z wód artezyjskich korzystano już w starożytnej Syrii i Egipcie. Zasada działania jest prosta. Studzienny otwór sięga do warstwy wodonośnej, która położona jest między warstwami nieprzepuszczalnymi. Ponieważ działa tu zasada naczyń połączonych to woda w warstwie wodonośnej wskutek naporu wód z poziomu wyższego jest pod pewnym ciśnieniem, stąd samoczynnie wypływa przez odwiert (otwór).
W obszarze wyznaczonym przez wioski: Prostynia, Żółwino, Święciechów, Barnimie i Konotop znajduje się morenowa „wyspa” o długości ok. 20 km i szerokości od ok. 4 do ok. 2 km. Jak widać z układu położenia wymienionych miejscowości, morena ciągnie się z kierunku północno – wschodniego na południowo zachodni. Dzieli ona teren na dwie części. Pierwsza znajdująca się na północ od Drawna położona jest na średniej wysokości ok. 100 m n.p.m. Najwyższy jej punkt to Góra Szpaka (niem. Silberberg) czyli ta z wieżą obserwacyjną Nadleśnictwa Drawno wznosząca się na ok. 122 m n.p.m. Miejsce gdzie Drawa wpływa do jeziora Adamowo znajduje się na wysokości ok. 77,3 m n.p.m. Teren między obszarem położonym na północy a Drawnem został ukształtowany w czasie epoki lodowcowej od 20 000 do 10 000 lat p.n.e. i znajdują się w nim warstwy gliny o grubości ok. 25 m, gromadzą się tam wody deszczowe, które poprzez naturalny stok ku południowi wciśnięte są w warstwy żwirowe. A potem to już prawa fizyki.
Poddrawieńskie wzgórza
Powyższy schemat najlepiej pasuje do ukształtowania terenu wokół Drawna. Na starych mapach niemieckich gro wzgórz otaczających miasto ma swoje nazwy. Był to sympatyczny obyczaj utrwalania poprzez nazewnictwo ludzi, zwierząt, zdarzeń, obiektów i czynności. O nazwach osad, wsi, kolonii i ich genezie wspominano już nieraz. Podobnie nazwy wzgórz otaczających Drawno też potrafią odnosić się do dawnych, dziś już zapomnianych faktów.
I tak położona przy skrzyżowaniu ulicy Chomętowskiej ze Słoneczną, z lewej strony w kierunku na Barnimie góra o dawnej niemieckiej nazwie Weinberg(Winna Góra) ma wysokość bezwzględną prawie 104 m n.p.m. (na niem. mapie 106,3 m). Nazwa jej nawiązuje do faktu podjęcia w przeszłości próby uprawy na jej zboczach winorośli. Niestety następujące po sobie zimne lata doprowadziły eksperyment do niepowodzenia i do pomysłu nigdy nie powrócono. Lecz wspomnienie o tym zostało w nazwie Winna. Zapewne kolejna uwieczniona na mapie góra Kalkenberg (Wapienna Góra) o wysokości bezwzględnej 102 m n.p.m. (niem. 103 m) może sugerować o występowaniu w jej pobliżu złóż wapiennych Wzgórze to wznosi się na prawym brzegu jeziora Grażyna z prawej strony drogi na tzw. "Drewniany Most" (zwyczajowo zwany „Saperskim”). Obecna jej nazwa - Rudna. Górującanad miastem Góra Szpaka to dawna Srebrna Góra (niem. Silberberg) wys. 122 m (niem. 121,6) m. n.p.m. Wznosi się w widłach dróg do Święciechowa i Rościna. Jak już wspomniano znajduje się na niej wieża obserwacyjna Nadleśnictwa Drawno. Przy bardzo dobrej widoczności można z niej dostrzec Choszczno. Nim powstała, obserwację lasów realizowała Wojskowa Straż Pożarna 7OSSIiMW w Drawnie. Nazwa góry odnosi się do wsi Silberberg,zwanej dziś Święcichowem. Schlossberg(Góra Zamkowa) to najbardziej odwiedzane wzgórze Drawna najprawdopodobniej w tym miejscu mieściło się dawne słowiańskie grodzisko. Wznosi się przy ul. Kościelnej, nad zachodnim brzegiem jeziora Grażyna. W końcu XIII w., ród von Wedel wzniósł tu swój zamek, który po przebudowach przetrwał do połowy XVIII w. Pozostałym po nim ruinom i wzgórzu nadano na początku XIX w. tzw. wygląd romantyczny i po części w tej roli wzgórze funkcjonuje do dziś. Innym wzniesieniem charakterystycznym Drawna, które powinno być znane, a faktycznie mało kto o nim wie jest Rauenberge (o wys. 95,2 m) czyli Wzgórza Szorstkie. Miejsce to jest usytuowane przy plaży na południe od jeziora Adamowo. Widnieje na wielu starych widokówkach, także stąd wykonywano zdjęcia panoram Drawna. Z legendą a nie z wyrobem cegły, co sugeruje nazwa związana jest Ceglana Góra(niem. Ziegelberg)– znajduje się po lewej stronie drogi z Drawna do Chomętowa, lub po prawej stronie ul. Kaliskiej w kierunku na Kalisz Pom. Jest to wzniesienie rozłożyste, w których dwa najwyższe punkty mają 93,7 i 97,7 m. Możliwe, że jest to owa Gliniana Góra o której swego czasu odnotowano: „W miejscu gdzie rozwidla się szosa pomiędzy Drawnem a Dobiegniewem wznosi się Gliniana Góra ze stromo opadającym zboczem. Na jej szczycie znajduje się kamienny krzyż wielkości dorosłego człowieka. Na kamieniu wyryty jest wizerunek ukrzyżowanego i napis: PAMIĘCI HASSONA VON WEDEL. Ów Wedel, z powodu nieszczęśliwej miłości , rzucił się konno ze szczytu i złamał sobie kark. Ludzie opowiadają, że cień zmarłego jeszcze dzisiaj ukazuje się w miejscu tego wypadku”.
Z uprawą buraka ma być związane wzniesienie Rübenberge(Góry Buraczane). Wysokość prawie 110 m n.p.m. znajduje w pasie pól między Podegrodziem a Chomętowem. Pierwotną nazwę zawdzięcza ponoć uprawie buraków. W czasie ostatniej wojny było tu stanowisko artyleryjskie. Obecna nazwato Góra Chomętowska. W okolicy Drawna jest kilka Lisich Gór (niem. Fuchsberg).Jedna z nichpołożona jest na zachód od drogi z Drawna do Święciechowa, za Kolonią Ostrożyce. Wysokość jej to 108 (niem. 107,9) m n.p.m. Druga Fuchsberg 95,1 m. n.p.m. znajduje się na południowy wschód od Podlesia w kierunku wschodnim. Trzecia Lisia Góra leży jako niemal przedłużenie Góry Chomętowskiej z prawej strony drogi Dominikowo - Barnimie. Na obrzeżach gminy Drawno odnotować można Kahleberg ( Łysa Góra). Z lewej strony drogi Święciechów – Żółwino wys.107,8 m. n.p.m. oraz Gatzberg wys.97,0 m. n.p.m. z lewej strony drogi Brzeziny – Wygon
Studnie artezyjski i pompy, gdzie się znajdują
Jak widać z układu wzniesień otaczają one niejako Drawno ze wszystkich stron, co niewątpliwie ma wpływ na wydajność miejscowych studni artezyjskich.
Drawieńskie studnie artezyjskie powstały w XVII i XIX w. nie wiadomo ile ich było, obecnie znajdują się one przytulicach: Szkolnej, Ogrodowej 1, Ogrodowej 2, ul. Plac Zgody 1, Plac Zgody 2, Tylnej, Kolejowej 23. Wiadomo, że słynna firma produkująca krasnale ogrodowe miała swoją własną studnię artezyjską, która w pełni zabezpieczała potrzeby firmy, mieszkańców i parku. Ponadto w mieście funkcjonuje pięć studni na pompy, znajdują się one na ulicach: Kaliskiej 1, Kaliskiej 2, Choszczeńskiej 12, Osiedlu, Słonecznej, róg Kościuszki/Pomorskiej. Ich ujęcia są powszechnie dostępne i znajdują się pod stałym monitoringiem sanitarnym. Według ostatnich badań wszystkie studnie artezyjskie spełniają wymogi sanitarno – epidemiologiczne.
Andrzej Szutowicz