Drawa
Jeden z piękniejszych i bardziej znanych szlaków kajakowych Polski. Pierwsze spływy odbywały się już przed wojną. Drawa ma bardzo zróżnicowany charakter. Od Prostyni do Drawna nizinna i spokojna, poniżej Drawnika staje się bystrą, trudną i miejscami głęboką rzeką stawiając kajakarzami wysokie wymagania. Na śródleśnych odcinkach liczne zwalone drzewa, z reguły jednak dające się ominąć. Obecnie na odcinku Drawno - Krzyż turystyka kajakowa ma charakter masowy, odcinek powyżej Drawna jest nieco mniej uczęszczany.
Odcinek 1: Prostynia - Drawno, odcinek łatwy, 13 km.
0,0 km Prostynia, most drogowy na szosie Szczecin - Bydgoszcz, opodal stacji kolejowej, najdogodniejsze miejsce wodowania.
WARIANT I: Do tego miejsca można dopłynąć rzeczką Głęboką z jeziora Trzebuń (pole biwakowe, wojskowy ośrodek wypoczynkowy, wypożyczalnia sprzętu pływającego). Wypływ rzeczki ze wschodniego krańca jezioro, ok. 1,2 km odcinek wśród lasu i łąk doprowadza opodal grodziska do zarośniętej grążelami Starej Drawy, którą jeszcze l,5 km do mostu, łącząc się po drodze z kanałem Prostynia, prowadzącym większość wód rzeki.
WARIANT II: Do tego miejsca można dopłynąć górnym odcinkiem szlaku kajakowego Drawy (prowadzącego kanałem Prostynia, a nie starym, bardzo zarośniętym korytem rzeki), który jednak między jez. Lubie a elektrownią wodną Borowo, położoną 7,5 km na pn. od Prostyni przebiega przez teren poligonu wojskowego i jest w zasadzie zamknięty.
Uregulowana rzeka płynie wśród szuwarów i turzycowisk przez rozlegle, malownicze łąki, obramowane lasami. Mijamy kilka starorzeczy.
2,8 km Z lewej ujście rzeki Drawicy.
WARIANT: do tego miejsca można dopłynąć rzeką Drawicą z Kalisza Pomorskiego, lub z ładnego jez. Mąkowarskiego (ośrodek wypoczynkowy, pole biwakowe, wypożyczalnia kajaków). Chcąc zwiedzić jezioro, można podpłynąć na nie pod prąd.
4,5 km Most drogowy i letniskowe zabudowania osady Rościn. Z prawej strony góruje komin zniszczonej cegielni. Rzeka jest bardziej urozmaicona, kręta, odcinkami bystra, płynąca na przemian wśród łąk i lasu. Ślady obecności bobrów. Dalej znów rozlegle łąki, Drawa tworzy szerokie rozlewiska.
Drawa w okolicach m. Rościn. Fot. B. Kardas
Bogata roślinność wodna i świat ptaków. Za drewnianym mostkiem (miejsce biwakowe) wpływamy wśród malowniczych trzcinowych wysepek na jezioro Grażyna, nad którym widać miasto Drawno.
Drawa – drewniany most. Fot. I. Galas-Chruścicka
13,0 km Most w Drawnie, przed nim przystań kajakowa i Punkt Informacji Turystycznej DPN, a za nimi Stanica Wodna PTTK. Wypływ Drawy z jeziora z lewej, przed wysokim lasem. Tu zaczyna się teren parku narodowego. Mijamy most kolejowy, za nim na prawym brzegu znajduje się grodzisko.
Drawno – fragment "Mostu Polskiego" na przesmyku łączącym jezioro Grażyna i Adamowo.
Fot. Mirosław Jankowski
Odcinek 2: Drawno - biwak „Barnimie", odcinek trudny, 8,7 km.
Spływ zaczynamy w miejscowości Drawno. Kajak najdogodniej wodować na przystani Drawieńskiego Parku Narodowego albo w Stanicy Wodnej PTTK w pobliżu mostu drogowego nad przesmykiem łączącym jezioro Grażyna z jeziorem Dubie. Przy moście znajduje się punkt informacyjny DPN, gdzie można wykupić zezwolenie na biwakowanie i ewentualne wędkowanie. Na południowym brzegu jez. Dubie, zaraz za mostem widnieje stanica wodna PTTK. Przed wyruszeniem na szlak warto zwiedzić miasto, jedno z najładniej położonych na Pomorzu.
0,0 km Ze stanicy płyniemy jeziorem w kierunku zachodnim. Na prawym brzegu widoczne są zabudowania miasta, a dalej, w kępie wysokich drzew park i cmentarz, a nimi uchodzi strumień Sitna, tworząc wcinający się wody jeziora stożek napływowy. Wypływ Drawy z jeziora, łatwy do odszukania, znajduje się naprzeciw ostatnich przed parkiem i cmentarzem zabudowań Drawna, pomiędzy polami oddzielonymi od jeziora szpalerem olch, a kępą wysokiego sosnowego lasu. Rzeka spokojna, szeroka i dość głęboka, prawie natychmiast rozszerza się z prawej strony w rozlewisko zarastające roślinnością wodną. W rozlewisku dostrzeżemy zbiorowiska rdestnic: rdestnice połyskująca i przeszytą, a na powierzchni wody zbiorowisku "lilii wodnych”: żółto kwitnących grążeli i białych grzybieni. Przy brzegach rośnie szuwar trzcinowy. Roślinność ta jest typowa raczej dla jezior lub wolno płynących, nizinnych cieków.
0,8 km Docieramy do mostu kolejowego i prostego, uregulowanego odcinka rzeki. Brzegi zarośnięte są laskami olszowymi, a krzewiaste wierzby schodzą aż do wody. Nurt staje się szybszy. Napotykamy pierwsze zwalone drzewa, jednak łatwe do ominięcia.
1,5 km Dalej most drogowy na drodze Drawno - Borowiec przy resztkach osady Drawnik.
Pod mostem znajduje się próg, prawie niezauważalny przy wyższym stanie wody. Płyniemy środkiem, ponieważ po bokach leżą kamienie. Na kamieniach, w nurcie rzeki stanowisko barwiącego głazy na krwistoczerwono krasnorostu hildebrantii, występującego zresztą dość pospolicie na dalszym odcinku spływu. Przepływamy pod linią energetyczną. Na prawym brzegu stary, pomnikowy buk. Rzeka płynie wśród pól, ale jest od nich oddzielona po obu stronach kurtynami olszowego lasu. Laski przy brzegach rzeki nabierają charakteru typowych lęgów jesionowo-olszowych i są już odtąd stosunkowo mało zniekształcone przez człowieka. Na skarpach pojawiają się fragmenty kwaśnej buczyny.
2,0 km Mijamy samotne zabudowania na wysokim lewym brzegu i rosnące na skarpie kasztanowce. Na zboczach ładna kwaśna buczyna z pomnikowymi bukami. Przy rzece pojawiają się coraz ładniejsze fragmenty łęgów jesionowo - olszowych. Na prawym brzegu zaczyna się zwarty las, na lewym, za przerywanym miejscami pasem drzew, pola. Spotykamy kilka kolejnych zwalisk drzew trudnych do pokonania; szybki nurt i znaczna głębokość rzeki grożą niebezpieczną wywrotka. Dla mniej wprawnych zaleca się przenoskę lewym brzegiem.
2,7 km Rzeka opływa niewielką wysepkę porośniętą olszami. Należy płynąć prawym, głównym ramieniem. Jeszcze kilka zwalonych drzew i dopływamy do drewnianej kładki, przez którą prowadzi ścieżka do odległego o 1,2 km Podegrodzia. Pod kładka najwygodniej przepłynąć środkiem z prawej strony. Odcinek rzeki za mostkiem jest już spokojniejszy i szerszy. Na brzegach pojawiają się szuwary trzcinowe, a za nimi skupienia turzyc. Są tu miejsca lęgowe kaczek.
3,6 km Za zakrętem w lewo na środku rzeki dostrzeżemy zanurzony głaz narzutowy. Na wydatnym zakręcie w lewo, z prawej strony kończy się las. O 100 m od rzeki widoczna jest leśniczówka Małożyn. Dalej płyniemy wśród pól i nadbrzeżnych lasków. Na zboczach doliny rosną fragmenty gradów dębowo - grabowych, nad samą rzeką łęgi olszowe. Rzeka jest tu szeroka i dość spokojna, bez większych przeszkód. Na trasie tylko niewielkie bystrza.
5,3 km Dopływamy do wsi Barnimie (najpierw linia energetyczna i telefoniczna, potem zabudowania na lewym brzegu). Pod mostem drogowym znajduje się próg. Należy płynąć nieco w prawo od środka rzeki.
5,7 km Znów zaczyna się trudny odcinek rzeki, o bystrym prądzie. Liczne zwalone drzewa dają się jednak ominąć. Wysokie zbocze opadające z prawej, to rezerwat "Dębina". Na skarpie rosną imponujące buki i dęby szypułkowe. Po chwili mijamy przyczółki dawnego mostu. Warto przybić do lewego brzegu, przy porośniętej lepiężnikami łące i zwiedzić pozostałości podworskiego parku z zabytkowym drzewostanem.
6,4 km Za kilkoma zakolami kamienne przyczółki dawnego mostu i pozostałości dawnego tartaku. Na lewym brzegu widnieją resztki obmurowanego kamieniami koryta doprowadzającego wodę do napędu piły. Niżej nurt rzeki rozmył terasę zalewową i dlatego olsze - pozostałości dawnego lasu - stoją w wodzie. Na zboczu z lewej leśniczówka, w której krótko po wojnie mieściła się stacja turystyczna Polskiego Związku Kajakowego.
6,7 km Uchodzący z prawej strumień sygnalizuje rezerwat „Grabowy Jar".
Odtąd na obu zboczach doliny możemy śledzić typowy układ roślinności nie przekształcony przez człowieka: kwaśne buczyny na stromych skarpach i łęgi olszowo-jesionowe na nadrzecznej terasie. Rzeka jest tu nieco spokojniejsza, choć nadal nurt jest bystry, a koryto przegradzają zwalone drzewa. W górze, na wysokim prawym brzegu mijamy szkółkę leśną Nadleśnictwa Drawno, a nad rzeką - ujęcie wody na jej potrzeby.
Po chwili, po prawej stronie zobaczymy zniszczone drewniane schodki, wiodące dawniej do biwaku "Przy Źródełku", zlikwidowanego po utworzeniu Parku Narodowego. Za uprawą olszy na terasie zalewowej, po prawej wid¬nieje urwiste, osuwające się zbocze.
8,7 km Wkrótce dotrzemy do oznakowanego biwaku "Barnimie", położonego na wysokiej skarpie prawego brzegu (na rzece pomost, w górę wiodą schodki).
Biwak "Barnimie" – położony ma prawym brzegu Drawy. Fot. M. Wytlib
Odcinek 3: biwak „Barnimie" — biwak „Bogdanka", odcinek trudny, 8,4 km.
Przy biwaku rzeka zaczyna płynąć zakolem ku wschodowi. Na zboczach rosną kwaśne buczyny, a na niskim dnie doliny łęgi olszowe. Wkrótce dostrzegamy schodki, prowadzące na polanę zlikwidowanego biwaku "Śródleśnego". Po drodze wiele przeszkód, dlatego trzeba zachować ostrożność.
9,4 km Najpierw po prawej a w chwilę później po lewej stronie rzeki zaczyna się ścisły rezerwat "Drawski Matecznik". Charakter lasu widocznego z wody nie zmienia się jednak; naturalny układ roślinności leśnej zachował się na całym odcinku. W skarpach, na prawym brzegu doliny odsłaniają się ciekawe profile geologiczne. Pionowe, gliniaste urwiska wykształciły się w glinie morenowej, a piaszczyste osypiska w utworach sandrowych. Granica utworów geologicznych przeplata się z rzeką.
W wydatnym rozszerzeniu rzeki, z prawej strony znajduje się ujście strużki odprowadzającej wodę z kotlinki, w której rośnie płat olsu bagiennego lasu olszowego.
11,5 km Łąka na prawym brzegu sygnalizuje koniec śródleśnego odcinka. Po chwili łąki są już na obu brzegach. W lewo najbliżej stąd do wsi Konotop. Na prawym brzegu mijamy niewielkie, ale interesujące odsłonięcie warstwowych piasków sandrowych. Wydatny meander rzeki wygina się ku północy. Na trasie liczne drzewa zwalone w nurt i bystry prąd.
Na obu brzegach pojawiają się łąki, las porasta strome zbocza doliny. Wierzchowina po obu stronach zajęta jest przez pola wsi Zatom i Konotop. Na zakręcie w lewo mijamy po prawej stronie jedno z wyższych na całej trasie gliniastych osuwisk. Zwalone buki świadczą o tym, że procesy kształtowania się zboczy są wciąż żywe.
Na nieco spokojniejszym odcinku, za łączkami na obu brzegach i kępą świerków, kładka łącząca wsie Konotop i Zatom.
12,5 km Stąd jest najbliżej do sklepu w Zatomiu. Na wierzchowinie, z prawej strony miejsce pól zajmuje las. Zbocza pokrywają na przemian buczyny i fragmenty lasków grabowych. Rzeka jest tu wąska, o szybkim prądzie. Zwalone drzewa w większości dają się ominąć, choć należałoby zachować ostrożność. Bardzo malownicze fragmenty, zwłaszcza na odcinkach, gdzie rzeka rozmyła własną terasę zalewową. Płyniemy wśród stojących w wodzie olsz.
14,3 km Przepływamy pod linią energetyczną, a na lewym brzegu mijamy łączkę. Pokonujemy zakręt w lewo u stóp stromego zbocza. Jest kręto i trudno. Wysoki klif na lewym brzegu, w miejscu zakrętu rzeki o prawie 180 stopni w prawo, jest siedliskiem grupy interesujących roślin kserotermicznych — to rezerwat "Tragankowe Urwisko". 300 metrów stąd, za Słopicą, znajduje się leśniczówka DPN Międzybór. Po chwili rzeka zwęża się; po prawej widzimy wysokie osypisko. Lewy, niski brzeg umocniony jest stalową opaską. Zaraz z prawej widnieje łąka, a z lewej uchodzi rzeka Słopica.
15,8 km Jeszcze kilka bardzo malowniczych zakrętów i wkrótce przepływamy pod linią energetyczną i mostem drogowym na szosie Drawno – Zatom.
16,7 km Za zakrętem rzeki, po lewej stronie niespodziewanie pojawia się biwak „Bogdanka", położony na niskiej terasie w widłach Drawy i uchodzącej do niej Korytnicy.
17,1 km U połączenia rzek szeroki, drewniany pomost, przy którym wygodnie wylądować. Biwak zajmuje dużą łąkę i fragment przerzedzonego drzewostanu sosnowego. Ze wzniesienia od pomocy rozciąga się ładny widok na Drawę, którą przed chwilą płynęliśmy. O 300 m stąd, przy szosie do Głuska stoi stacja terenowa Lubuskiego Klubu Przyrodników "Bogdanka". Możliwość noclegu pod dachem, warto też zwiedzić wystawę poświęconą przyrodzie Drawieńskiego Parku Narodowego.
Odcinek 4: Biwak „Bogdanka"- biwak „Sitnica", odcinek dość łatwy, tylko krótkie fragmenty trudniejsze, 7,1 km.
Za biwakiem „Bogdanka" rzeka jest szeroka i spokojna. Na obu brzegach pojawiają się bory sosnowe, na fragmentach stromych zboczy buki. Wzdłuż brzegów rosną szuwary turzycy brzegowej, a w zakolach, w miejscu dawnych łąk, najczęściej sztucznie posadzone uprawy olszy czarnej.
Mijamy kilka zwężeń rzeki, gdzie nurt staje się szybszy i pojawiają się zwalone drzewa, a wysokie skarpy porasta las bukowy. Za nimi nurt jest znów spokojny. Pozostawiamy miejsca lęgowe ptactwa wodnego, między innymi ulubione siedliska gągołów. Dalej dolina rozszerza się jeszcze bardziej. Przy rzece widzimy szuwary trzcinowe, a za nimi łąki porośnięte w większości kapami turzycy sztywnej. W tle świetliste bory sosnowe. Jest tu spokojnie, szeroko, malowniczo. Na piaszczystym dnie widać podwodne łąki tworzone przez kilka gatunków rdestnic. W miejscach spokojniejszych rośnie moczarka kanadyjska i rogatki.
20,1 km Na szerokim zakolu przepływamy pod linią energetyczną.
Na niskim, lewym brzegu nadal bory, ale po prawej, na wysokiej skarpie wyniosła kępa buków - rezerwat „Stare Buki".
20,8 km Za nim pozostałości dawnej bindugi. Prąd znów staje się szybszy, a zbocza doliny wysokie. Rzeka jest szeroka i przeszkody dają się ominąć, trzeba jednak uważać na silny nurt. Na prawym zboczu dominuje buczyna i mieszane drzewostany bukowo - sosnowe, na lewym wciąż jednogatunkowe, sosnowe bory i łączki.
Z prawej strony mijamy drewniany pomost i okrągłą polankę - dawne miejsce biwakowania. Na piaszczystym dnie dostrzegamy znów łany rdestnic. Dalej, po obu stronach rzeki rozciągają się małe łąki. Nurt skręca ostro, podmywając wysokie zbocza. Płat samosiewnej sośniny na prawym zboczu wyznacza miejsce dawnej bindugi. W chwile później dopływamy do bystrzy i zwalonych drzew. Na wysokiej skarpie rośnie buk o fantazyjnych kształtach.
23,1 km Koło tablicy „zakaz biwakowania" bystrze z podwodnymi głazami, na których znajduje się jedno z większych stanowisk krasnorostu hildebrantii. Drewniane, zniszczone schody wyprowadzają na dawną bindugę (przed utworzeniem DPN ulubiony przez wodniaków biwak „Wrzosowiskowy"). Stąd możliwy jest pieszy wypad czerwonym szlakiem lub brukowanymi drogami (ok. 1,5 km) do uroczyska „Radęcin".
23,2 km Po chwili, przy prawym brzegu w wodzie duży głaz narzutowy „Wydrzy Kamień". Dalej rezerwat „Zawilcowy Las" . Na lewym brzegu zaczyna się długi pas łąk. Mijamy dwa kamieniste bystrza i resztki drewnianej kładki. Dno jest kamieniste, wciąż można tu znaleźć hildebrantie. Na lewym brzegu widnieją pomosty dla wędkarzy, a po chwili na łące, położonej nad brzegiem rzeki biwak „Sitnica".
24,2 km Droga biegnąca wąwozem w górę prowadzi do miejscowości Sitnica.
Odcinek 5: biwak „Sitnica" - biwak „Pstrąg", odcinek łatwy, 5,3 km.
Zaraz za biwakiem „Sitnica" na niskiej terasie, rośnie jeden z najciekawszych i największych płatów łęgu olszowo-jesionowego, chroniony w rezerwacie „Łęgi nad Drawą". Równie interesujący fragment pojawia się po chwili na drugim brzegu rzeki. Dalej ostry zakręt w prawo u stóp wysokiego zbocza (zwaliska drzew), a za nim spokojny odcinek szeroko rozlanej rzeki. Za łąką na lewym brzegu widać bór sosnowy z liściastymi drzewami w drugiej warstwie drzewostanu. Jest to eksperymentalny rezerwat ścisły „Poziomkowy Las".
26,4 km Wkrótce z prawej pojawia się wylesione zbocze dawnej bindugi. Na wierzchowinie trzy pomnikowe dęby o charakterystycznym, szeroko rozgałęzionym pokroju, świadczącym, że wyrosły na terenie otwartym, a nie w zwartym lesie. Mijamy kilka pomnikowych, rozgałęzionych buków na prawym zboczu i dopływamy do mostu w Moczelach.
Nadrzeczne uroki Drawy w okolicach wsi Moczele. Fot. J. Borsuk
26,8 km Za mostem, z prawej uchodzi struga Moczela. Rzeka nagle zmienia swój charakter i płynie teraz przez otwarty teren. Tylko na brzegach szpaler olch, miejscami zwalonych do wody. Przy wysokim stanie wody tworzą się rozlewiska. Z prawej widoczne są zabudowania wsi Moczele, z lewej oddalony las i szpaler wysokich świerków. Na wydatnym zakręcie w prawo, nad którym biegnie linia energetyczna, z lewej strony uchodzi rów. Stąd, w pobliżu ruin wsi Springe najbliżej jest do przystanku PKS.
27,7 km W rozwidleniu dróg do Moczel i Sitnicy warto obejrzeć stary cmentarz. Rzeka miejscami zwęża się do kilku metrów. Przyczyną są krzewiaste wierzby (głównie wierzba szara i wierzba wiciowa), schodzące do samej wody. Mijamy moczarowe turzycowiska, a dalej po obu stronach kompleks bagiennych lasów olszowych.
Spokojny odcinek nie trwa długo; wkrótce z prawej wysokie zbocze z kwaśną buczyną. Powraca krajobraz leśny i charakterystyczny układ zbiorowisk roślinnych: buczyny na stromych skarpach i fragmenty łęgów jesionowo - olszowych w zakolach.
28,2 km Przed obrywem, na lewym brzegu bielejące za nadbrzeżną olszyną pnie brzóz sygnalizują rezerwat „Brzezina".
29,5 km Rzeka wyraźnie skręca w prawo, a zaraz na prawym, wysokim brzegu widoczna jest duża polana biwaku „Pstrąg". Najdogodniej przybić przy drewnianych schodkach. Biwak zajmuje dawny plac składowy bindugi.
Biwak „Pstrąg” – dawny plac składowy drewna. Fot. M. Bylina
Odcinek 6: biwak „Pstrąg" - biwak „Kamienna", odcinek łatwy, 5,3 km.
Rzeka płynie lekko meandrując. Koryto jest dość szerokie, a prąd stopniowo słabnie. Za żywym klifem z lewej, łąką i spokojną zatoką z prawej, miejsce boru sosnowego na lewym brzegu zajmuje las bukowy.
30,6 km Zaczyna się rezerwat „Źródliskowy Grąd". Ciekawe źródliska znajdują się też na prawym brzegu, u podnóża szerokiej skarpy. Coraz więcej szuwarów turzycowych; rzeka po obu stronach jest oddzielona od lasu pasami turzyc (głównie turzyca brzegowa).
Prąd słabnie. Po prawej mijamy ujęcie wody dla szkółki leśnej, a na wysokim stoku leśniczówkę Żeleźnica. Z lewej łan turzyc, za którym znajduje się spokojna, prawie stojąca woda.
32,6 km Powoli dopływamy do drewnianego mostu na drodze z Żeleźnicy do Głuska. Stąd w lewo prowadzi najdogodniejsze dojście do wsi Głusko.
Zaraz za mostem rzeka jest zwężona sztucznie usypanymi ostrogami. Mijamy szerokie bystrze (najdogodniej płynąć środkiem lewej połowy). Dalej płyniemy kilkaset metrów po spokojnej, prawie stojącej wodzie (wysepki roślinności wodnej, stałe miejsca gniazdowania łabędzi) do tamy elektrowni wodnej Kamienna.
33,4 km Tutaj musimy przenieść kajak, najlepiej prawym brzegiem, ścieżką wzdłuż dawnej pochylni dla tratew i przepławki (ok. 100 m). Wodujemy poniżej zakładu, przy umocnionym kamieniami brzegu. Przenoszenie lewym brzegiem wymaga ominięcia budynku elektrowni i jest znacznie dłuższe.
Za elektrownią rzeka jest głęboka i uregulowana. Odtąd, aż do ujścia Drawa ma oficjalny status szlaku żeglownego; na brzegach można spotkać pozostałości tablic kilometrażowych. Początkowo rzeka płynie prosto, potem lekko skręca. Na trasie odgałęzienia kilku kanałów melioracyjnych.
34,1 km Wkrótce most, którym przebiega szosa Głusko - Stare Osieczno. Na lewym brzegu miny osady Podszkle . Mijamy pozostałości przystani flisackiej (kanał omywający wysepkę z lewej strony).
34,8 km Za zakolem z lewej polana biwaku „Kamienna"; lądowanie jest możliwe przy lewym brzegu, w miejscu, gdzie widoczna ścieżka prowadzi do wody. Z prawej ujście niewielkiej strugi. Kilkanaście metrów od rzeki przebiega droga Głusko - Stare Osieczno.
Odcinek 7: Biwak „Kamienna" - Stare Osieczno, odcinek bardzo łatwy, 3,4 km.
Rzeka płynie w otoczeniu łąk i lasu. Nurt jest względnie spokojny. W miejscu, gdzie Drawa po raz drugi od biwaku zbliża się do prawego zbocza doliny, znajdują się resztki niemieckich umocnień z czasów II wojny światowej oraz linie okopów i szczątki wysadzonego w powietrze dużego betonowego bunkra.
Silniejszy meander (najpierw z prawej, a potem z lewej żywy, piaszczysty klif odsłania utwory sandrowe) doprowadza znów w pobliże drogi Osieczno - Głusko, koło przystanku PKS Mostniki.
36,2 km Za zakrętem w lewo mijamy po prawej osadę Mostniki, w której znajduje się leśnictwo DPN. Rzeka płynie wśród łąk silnie meandrując. Z prawej mijamy zagospodarowane miejsce odpoczynku. W niewysokiej skarpie prawego brzegu gnieżdżą się jaskółki brzegówki.
36,6 km Przed łąką, na której widnieją słupy linii telegraficznej, z lewej ujście rzeki Płocicznej. Tu kończy się Drawieński Park Narodowy. Od tego miejsca Drawą biegnie granica województw lubuskiego i zachodniopomorskiego, odtwarzająca przebieg historycznej granicy państwowej miedzy Brandenburgią a Wielkopolską.
Na lewym brzegu pojawiają się rozproszone zabudowania. Szeroka, głęboka i uregulowana rzeka płynie wśród łąk i fragmentów lasu. Z prawej widać najpierw komin nieczynnej cegielni, a w chwile później zabudowania wsi Stare Osieczno.
38,3 km Po prawej, na wysepce dawnej przystani flisackiej zagospodarowany biwak. Jest tu dogodne miejsce lądowania i ewentualnego zakończenia spływu (możliwość wjazdu na biwak z szosy Gorzów - Gdańsk). Przy moście góruje nad rzeką oryginalny neogotycki kościół. Można kontynuować spływ dalej, do Krzyża. Szeroka Drawa płynie wśród lasu i przybrzeżnych łąk w niezwykle malowniczym krajobrazie, a brak większych przeszkód czyni ten odcinek wręcz sielankowym. Ten fragment szlaku może być odpoczynkiem po trudach spływu, przez Park Narodowy, zapewnia także zakończenie wycieczki w dogodniejszym komunikacyjnie miejscu.
44,0 km Za kilkoma dużymi meandrami z prawej ujście Mierzęckiej Strugi, a później, z lewej strumienia Szczyczna. Rejon bytowania bobrów, bardzo liczne ślady żerowania.
48,7 km Na prawym brzegu, na miejscu dawnej huty szkła, osada leśna Hutnik.
49,9 km Po lewej leśniczówka Dębina, przy której bardzo interesujące skupisko pomników przyrody- grab i 11 starych dębów bezszypułkowych, należących do większych w Polsce (największe nasze dęby są zazwyczaj dębami szypułkowymi). Korony drzew widoczne są z rzeki Na lewym brzegu XIX-wieczna leśniczówka Zwierzyniec z czerwonej cegły.
52,2 km Na zakolu przed widoczną wsią Przeborowo, z prawej miejsce biwakowania w suchym borze sosnowym. Obok ruiny niewielkiego bunkra wchodzącego w skład linii Wału Pomorskiego. Po chwili, nad samą rzeką następny bunkier.
53,0 km Wieś Przeborowo na prawym brzegu. Niszczejący kościół konstrukcji ryglowej z 1715 r. Ponad połowa zabudowy wsi, to stare domy ryglowe. Za wsią kończy się Puszcza Drawska; rzeka płynie wśród łąk.
56,7 km Na prawym brzegu wieś "Drawiny”, osada założona przez przybyłych z Żulaw holenderskich mennoniotów.
59,5 km Kładka dla pieszych i most kolejowy (linia Szczecin - Poznań). Stąd jest najbliżej do stacji kolejowej Drawiny. Pod mostem bystrze.
63,4 km Most drogowy na trasie Krzyż - Drezdenko. Dogodna możliwość zakończenia spływu przy zagwarantowanym transporcie samochodowym kajaków. Dalej most kolejowy na linii Krzyż - Kostrzyn.
65,1 km Ujście Drawy do Noteci i koniec szlaku kajakowego Drawy. Możliwość dalszego spływu Notecią do Warty.
Korytnica
Bardzo malownicza, choć mało znana, śródleśna rzeka, stanowiąca interesującą alternatywę dla spływu Drawą. Szlak z reguły bezludny, łatwy i bezpieczny, ale nieco uciążliwy.
0,0 km - wieś Stara Korytnica, pierwsza możliwość rozpoczęcia spływu (dojazd od szosy Kalisz Pomorski - Mirosławiec). Ładnym śródleśnym odcinkiem dopływamy do mostku prowadzącego do Nowej Studnicy.
7,2 km - mijamy z lewej osadę Nowa Studnica, górującą nad kompleksem torfowych łąk wśród których wpływamy na jez. Studnickie o niskich, zarośniętych brzegach. Znacznie szersza już rzeka przepływa pod wysokim mostem kolejowym. Malowniczy odcinek wśród łąk. Przy ruinach zniszczonej osady Brodźce wpływamy na jezioro Nowa Korytnica.
15,0 km - osada leśna Nowa Korytnica na końcu jeziora; mostek drogowy i pole biwakowe. Przepływamy pod mostkiem i płyniemy wśród łąk, turzycowisk, szuwarów i lasu. Rzeka jest przeważnie szeroka lecz płytka.
19,0 km - kończą się łąki, przy zniszczonym Sołtysim Moście wpływamy już na stałe w las. Bardzo malownicze, stare sosnowe drzewostany dochodzą z obu stron do samej rzeki. Odcinek bardzo piękny, choć miejscami uciążliwy, w dalszej części duże zręby dochodzące do rzeki.
25,0 km - most drogowy w pobliżu osady Sówka i głaz piętrzący wodę do stawów rybnych. Pojawiają się lasy bukowe na wysokim zboczu doliny rzeki. Mijamy ruiny zniszczonego jazu.
27,2 km - osada Jaźwiny, w której znajduje się kolejny głaz. Zaraz mostek drogowy i piękny, choć krótki, odcinek wśród buczyn.
28,7 km - most drogowy na szosie do Głuska.
29,0 km - ujście Korytnicy do Drawy przy biwaku „Bogdanka". Można kontynuować spływ Drawą: do Starego Osieczna pozostało jeszcze 21,5 km, do ujścia 48 km.
-----
Materiały źródłowe:
1. "Drawą przez Drawieński Park Narodowy", Paweł Pawlaczyk, Dariusz Łukaszewski. Wydawnictwo PTTK "Kraj", Warszawa 1997.
Podziękowania dla osób, które udostępniły zdjęcia do opisu szlaku kajakowego:
1. Mateusz Wytlib
2. Jan Grzyś
3. Irmina Galas-Chruścicka
4. Józef Borsuk
5. Alicja Łukasik
6. Bartłomiej Kardas
Szczególne podziękowania kierujemy do Pana Pawła Pawlaczyka - autora kajakowego przewodnika przyrodniczego "Drawą przez Drawieński Park Narodowy" za udostępnione materiały.